Tổng quan :
Bùng nổ các cuộc tấn công ransomware mới nhất đang gây rúng động và tạo ra những đợt cảnh báo trầm trọng về mối đe dọa an ninh mạng. Ransomware – loại phần mềm độc hại , tấn công bằng cách mã hóa dữ liệu quan trọng của các tổ chức và cá nhân, sau đó đòi tiền chuộc đang ngày càng trở nên nguy hiểm và phổ biến hơn bao giờ hết. Trong bối cảnh các cuộc tấn công này đã gây thiệt hại kinh tế hàng tỷ đô la và làm mất đi dữ liệu quan trọng của hàng triệu người, càng ngày càng rõ ràng rằng chúng ta đang đối diện với một mối đe dọa đáng sợ trên không chỉ mạng lưới doanh nghiệp mà còn cả cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Trong bài viết này, chúng ta sẽ đi sâu vào các cuộc tấn công ransomware gần đây và nhìn vào những hậu quả nghiêm trọng mà chúng đã gây ra, đồng thời tìm hiểu về các biện pháp bảo vệ và ứng phó hiệu quả để đối phó với tình trạng khẩn cấp này.
Mục lục :
I. Một số cuộc tấn công Ransomware các năm gần đây
II. Top Ransomware tiêu biểu qua từng năm
Nội dung bài viết :
I. Tình hình tổng quan các cuộc tấn công Ransomware các năm gần đây
Một trong những xu hướng đáng chú ý là sự gia tăng về sự chuyên nghiệp của các nhóm tấn công ransomware. Ngày nay, không chỉ có các hacker cá nhân hoạt động một mình mà còn có những nhóm tội phạm tổ chức với cơ cấu rõ ràng và mục tiêu chi tiết. Những nhóm này thường sử dụng các kỹ thuật tinh vi để xâm nhập vào hệ thống, khai thác các lỗ hổng không được vá và phân phối mã độc một cách rộng rãi.
1. Tấn công Ransomware vào năm 2021-2022
Theo nhiều tổ chức hoạt động trong lĩnh vực security đã công bố rằng số lượng tổ chức bị ảnh hưởng bởi ransomware trên toàn cầu đã tăng gấp đôi trong nửa đầu năm 2021 so với năm 2020. Đáng chú ý, các ngành y tế và tiện ích là những ngành bị nhắm đến nhiều nhất kể từ đầu tháng 4 năm 2021.
Sự thành công của hình thức tống tiền kép vào năm 2020 đã rõ ràng, đặc biệt từ khi bùng phát đại dịch Covid-19. Mặc dù không phải tất cả các trường hợp và kết quả đều được báo cáo và công bố, các thống kê thu thập từ năm 2020 đến 2021 minh họa tính quan trọng của phương thức tấn công này. Trong khoảng thời gian này, giá tiền chuộc trung bình đã tăng lên 171%, đạt mức gần 310.000 đô la Mỹ.
Các cuộc tấn công ransomware diễn ra vào cuối năm 2020 và đầu năm 2021 đã chỉ ra một chuỗi tấn công mới – một cách tiếp cận mở rộng đến hình thức tống tiền kép, bao gồm một mối đe dọa bổ sung và độc đáo trong quy trình – một cuộc tấn công tống tiền ba lần (Triple Extortion attack).
Năm 2021 đã chứng kiến một số cuộc tấn công ransomware nổi tiếng bao gồm tấn công vào Microsoft Exchange, mạng lưới của Colonial Pipeline, Thành phố Tulsa, Công ty thịt JBS Meat và Fujifilm.
Nhìn chung, sự phát triển và tăng cường của các cuộc tấn công ransomware trong năm 2020 và nửa đầu năm 2021 đã tạo ra một thách thức đáng kể trong việc bảo vệ an ninh mạng và đòi hỏi sự tập trung cao đối với việc nâng cao khả năng phòng ngừa và ứng phó của tổ chức và cá nhân trước mối đe dọa ngày càng phức tạp này.
2. Tấn công Ransomware vào năm 2020
Vào cuối năm 2019 và đầu năm 2020, đã xuất hiện một xu hướng mới trong các cuộc tấn công ransomware. Thay vì chỉ giới hạn việc mã hóa các tập tin của nạn nhân, các tác giả ransomware bắt đầu lấy cắp dữ liệu nhạy cảm từ các mục tiêu của họ. Các biến thể ransomware có tính năng lấy cắp dữ liệu người dùng bao gồm Ako, CL0P, DoppelPaymer, Maze, Pysa, Nefilim, Nemty, Netwalker, Ragnarlocker, REvil, Sekhmet và Snatch.
Điều này đã xuất hiện như một phản ứng khi các tổ chức từ chối thanh toán tiền chuộc sau khi bị nhiễm ransomware. Mặc dù chi phí khắc phục hậu quả của một cuộc tấn công ransomware thường cao hơn số tiền tiền chuộc được yêu cầu, nhưng thực tế tốt nhất là không nên trả tiền chuộc, vì điều này sẽ giúp cho các tội phạm mạng tiếp tục hoạt động và tiến hành thêm các cuộc tấn công.
Bằng cách lấy cắp dữ liệu từ các máy tính bị nhiễm trước khi mã hóa, các tác nhân ransomware có thể đe dọa tiết lộ dữ liệu này nếu nạn nhân không đồng ý trả tiền chuộc. Tùy thuộc vào loại dữ liệu được thu thập và tiết lộ, điều này có thể làm cho một tổ chức mất đi lợi thế cạnh tranh trên thị trường hoặc vi phạm các quy định về bảo vệ dữ liệu, chẳng hạn như Quy chế bảo vệ dữ liệu chung (GDPR).
3. Tấn công Ransomware vào năm 2019
Năm 2019 trở nên nổi tiếng với việc các tác nhân ransomware tập trung vào các tổ chức quan trọng. Trong ba quý đầu năm 2019, hơn 621 bệnh viện, trường học và thành phố tại Hoa Kỳ đã trở thành nạn nhân của các cuộc tấn công ransomware do Ryuk và các biến thể ransomware khác gây ra. Những cuộc tấn công này được ước tính có giá trị hàng trăm triệu đô la và dẫn đến tình trạng các thành phố không thể cung cấp dịch vụ cho cư dân, và các bệnh viện phải hủy bỏ các ca phẫu thuật không cần thiết để cung cấp chăm sóc cấp cứu cho bệnh nhân.
Phương pháp mới này của ransomware đã khai thác sự quan trọng của các dịch vụ mà những tổ chức này cung cấp. Khác với một số doanh nghiệp có thể chịu đựng hoạt động suy giảm trong quá trình phục hồi sau một cuộc tấn công, các thành phố, trường học và bệnh viện cần phục hồi hoạt động nhanh chóng và thường có truy cập vào quỹ khẩn cấp. Kết quả là, các cuộc tấn công ransomware nhắm vào những tổ chức này thường thành công và vẫn tiếp diễn cho đến ngày nay.
II. Top Ransomware tiêu biểu qua từng năm
1. GandCrab – năm 2018
Vào năm 2018, một trong những ransomware hoạt động mạnh nhất và tạo ra những cuộc tấn công rộng lớn là GandCrab. GandCrab xuất hiện vào đầu năm 2018 và nhanh chóng trở thành một trong những mối đe dọa chính trong cộng đồng an ninh mạng.
Phạm vi tấn công: GandCrab nhắm vào cả người dùng cá nhân và tổ chức doanh nghiệp. Nó lây nhiễm thông qua các tập tin đính kèm email, các trang web bị nhiễm mã độc hoặc các lỗ hổng bảo mật trên hệ thống.
Tiêu chuẩn chuộc tiền: GandCrab sử dụng mã hóa RSA và AES mạnh mẽ để mã hóa dữ liệu của nạn nhân. Sau khi mã hóa, nó đòi tiền chuộc theo định dạng tiền điện tử, chẳng hạn như Bitcoin, để cung cấp khóa giải mã.
Phiên bản và cập nhật: Các phiên bản và biến thể của GandCrab liên tục xuất hiện, cho thấy những nỗ lực không ngừng của tác giả để thay đổi và cải tiến mã độc này, từ đó làm cho việc phát hiện và chống lại nó trở nên khó khăn hơn.
Mô hình kinh doanh RaaS: GandCrab sử dụng mô hình kinh doanh Ransomware-as-a-Service (RaaS), cho phép các tên tội phạm mua mã độc và sử dụng nó trong các cuộc tấn công. Điều này đã giúp lan rộng phạm vi tấn công và làm tăng nguy cơ của nó.
2. Ryuk – năm 2019
Trái ngược với hầu hết các cuộc tấn công ransomware nhằm vào các cá nhân và doanh nghiệp ngẫu nhiên, ransomware Ryuk đã hướng tới các mục tiêu cao hơn và có mục đích cụ thể. Những kẻ tội phạm mạng đứng sau cuộc tấn công này đã nhắm đến các nạn nhân có hoạt động kinh doanh quan trọng, khi gặp ngay cả một thời gian gián đoạn nhỏ cũng có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng.
Ryuk được thiết kế để mã hóa máy chủ của các công ty và làm gián đoạn hoạt động kinh doanh cho đến khi tiền chuộc được thanh toán, thay vì đánh cắp hoặc phá hoại dữ liệu cá nhân của một cá nhân.
Các đối tượng bị nhắm đến bao gồm các tờ báo, trong đó có tất cả các tờ báo của hãng Tribune, và một công ty cung cấp dịch vụ nước ở Bắc Carolina. Các tờ báo bị ảnh hưởng đã phải giảm bản tin hàng ngày mà không bao gồm quảng cáo phân loại đã thanh toán.
Ryuk đã xâm nhập vào hệ thống thông qua phần mềm độc hại được gọi là TrickBot và phần mềm desktop từ xa. Sau khi chặn truy cập vào máy chủ, Ryuk yêu cầu một khoản tiền chuộc nhất định.
Ngoài việc vô hiệu hóa máy chủ, lây nhiễm các điểm cuối và mã hóa các bản sao lưu, Ryuk còn tắt tùy chọn khôi phục hệ thống Windows OS để ngăn nạn nhân phục hồi từ cuộc tấn công.
Mặc dù các bản vá đã được tạo ra để đối phó với cuộc tấn công khi malware này được phát hiện, chúng không hiệu quả. Ngay khi máy chủ trở lại hoạt động, Ryuk bắt đầu lây nhiễm lại toàn bộ mạng máy chủ.
Các hãng bảo mật hàng đầu như Sophos, Kaspersky, McAfee, AVG : Ryuk là một mã độc ransomware nổi tiếng và rất nguy hiểm. Nó đã gây ra nhiều cuộc tấn công chính vào các tổ chức và doanh nghiệp trên toàn thế giới.
3. REvil/ Sodinokibi – năm 2019
Ransomware REvil, cũng được biết đến với tên gọi Sodinokibi, là một loại mã độc ransomware nổi tiếng và nguy hiểm. Đây là một trong những ransomware hàng đầu được phát triển và sử dụng bởi các tên tội phạm mạng chuyên nghiệp để tấn công các tổ chức và doanh nghiệp trên toàn thế giới. Dưới đây là một số thông tin quan trọng về ransomware REvil:
Phương thức tấn công: REvil thường lây nhiễm thông qua các lỗ hổng bảo mật trong hệ thống, email lừa đảo, hoặc sử dụng các phương thức tấn công khác như phản hồi kiểu trò chuyện (chat-based exploitation). Một khi xâm nhập thành công vào hệ thống mục tiêu, REvil sẽ mã hóa các tập tin và dữ liệu quan trọng của nạn nhân.
Tiêu chuẩn chuộc tiền: Sau khi mã hóa dữ liệu, REvil sẽ yêu cầu một khoản tiền chuộc lớn để cung cấp chìa khóa giải mã. Số tiền chuộc thường được yêu cầu thông qua tiền điện tử như Bitcoin, Monero hoặc các hình thức thanh toán khó theo dõi.
Hậu quả của tấn công: REvil đã gây ra nhiều cuộc tấn công lớn và ảnh hưởng đến nhiều tổ chức và doanh nghiệp trên khắp thế giới. Một số cuộc tấn công nổi tiếng của REvil bao gồm việc tấn công các cơ quan chính phủ, các công ty lớn, trường học, và cả bệnh viện.
Xuất hiện trong các vụ tấn công nổi tiếng: REvil đã tham gia vào nhiều cuộc tấn công nổi tiếng và tạo ra những vụ việc lớn, gây tổn hại kinh tế và tạo ra rủi ro lớn đối với các doanh nghiệp và cá nhân.
Các cuộc tấn công của ransomware REvil đã đẩy các chuyên gia an ninh mạng và tổ chức bảo mật phải nỗ lực để ngăn chặn và chống lại mối đe dọa ngày càng phức tạp này. Việc tăng cường các biện pháp bảo mật, cập nhật thường xuyên và hệ thống sao lưu đều là cách để giảm thiểu nguy cơ bị tấn công bởi ransomware như REvil.
4. PureLocker – năm 2020
PureLocker là một loại mã độc ransomware được thiết kế để mã hóa toàn bộ máy chủ và yêu cầu tiền chuộc để khôi phục quyền truy cập. Mã độc này được tạo ra với mục tiêu đặc biệt là không bị phát hiện bằng cách che giấu hành vi phạm trong môi trường sandbox và giả vờ là các chức năng bình thường. Sau khi thực thi được mục đích, mã độc còn tự xóa chính nó.
PureLocker thường tấn công vào máy chủ của các tập đoàn lớn, với kỳ vọng rằng các tấn công này sẽ đem lại khoản tiền chuộc đáng kể.
Phân tích kỹ lưỡng đã giúp các nhà nghiên cứu về mật mã từ Intezer và IBM X-Force đặt tên cho loại mã độc này là PureLocker do nó được viết bằng ngôn ngữ lập trình PureBasic.
Việc sử dụng PureBasic để viết mã độc không phải là phổ biến, nhưng điều này mang lại lợi thế cho kẻ tấn công: việc phát hiện mã độc viết bằng PureBasic rất khó khăn. Các chương trình viết bằng PureBasic cũng có thể dễ dàng chạy trên nhiều nền tảng.
PureLocker vẫn đang được sử dụng bởi các tổ chức tội phạm mạng lớn. Chuyên gia tin rằng nó đang được bán dưới dạng dịch vụ cho các tổ chức tội phạm mạng có kiến thức và kỹ năng cần thiết để tấn công các công ty lớn. Đáng ngạc nhiên, hiện tượng ransomware-as-a-service (RaaS) đã trở nên phổ biến.
Các chuyên gia an ninh mạng không chắc chắn về cách mà PureLocker xâm nhập vào máy chủ; do đó, áp dụng phương pháp bảo mật mạng không tin tưởng (zero-trust) là cách tốt nhất để bảo vệ khỏi các mối đe dọa không rõ nguồn gốc.